กัณฑ์ ๓ ทานกัณฑ์

 
ที่มา http://www.oknation.net

สาระน่ารู้สู่ผู้สดับ

กัณฑ์ทานกัณฑ์ ประดับด้วยคาถา ๒๐๙ คาถา
เนื้อความเป็นของสำนักวัดถนน จังหวัดอ่างทอง มิได้ระบุชื่อผู้นิพนธ์

กัณฑ์นี้มีจำนวนพระคาถามากที่สุดในจำนวนมหาชาติทั้ง ๑๓ กัณฑ์

เพลงประจำกัณฑ์ คือ เพลง “พระยาโศก”
ประกอบกิริยาโศกสลดรันทดใจของพระบรมวงศานุวงศ์
ที่ พระเวสสันดร ถูกเนรเทศออกจากเมือง

ข้อคิดจากกัณฑ์

พึงยอมเสียสละความสุขส่วนตัว เพื่อประโยชน์สุขของส่วนรวม

เนื้อความโดยย่อ

เมื่อพระเวสสันดรทรงบริจาค สัตสดกมหาทาน
เป็นทาน ๗ สิ่ง สิ่งละ ๗๐๐ ตามที่ทรงทูลขอพระเจ้ากรุงสญชัยพระราชบิดาแล้ว
ทรงนำเสด็จพระนางมัทรี และสองพระกุมารกราบทูลลาพระบิดา

พระเจ้ากรุงสญชัยทรงทัดทานมิให้นางมัทรีและพระนัดดาที้งสองไว้
พระนางมัทรีก็ไม่ทรงยอมอีก
ด้วยทรงตั้งพระทัยมั่นที่จะขอตามเสด็จพระสวามี
ไปพร้อมพระโอรสพระธิดา ทรงกราบทูลว่า

เมื่อเป็นมเหสีแล้วก็ถือพระองค์เป็นประดุจทาสทาสี
ย่อมจงรักภักดีต่อพระสวามี
ขอตามเสด็จไปปรนนิบัติประหนึ่งทาสติดตามรับใช้
มิยอมให้พระสวามีไปตกระกำลำบาก
ทุกข์ยากพระวรกายแต่เพียงลำพัง
ส่วนพระโอรสธิดาเป็นประดุจแก้วตาดวงใจจะทอดทิ้งเสียกระไรได้

พระเจ้ากรุงสญชัยต้องทรงเลิกทัดทานในที่สุด

เมื่อ พระเวสสันดร ทรงกราบบังคมทูลลาพระชนกชนนีแล้ว
ทรงเบิกแก้วแหวนเวินทอง บรรทุกราชรถเทียมม้า
และทรงโปรยเป็นทานไปตลอดทาง

แม้แต่รถทรง ม้าเทียมรถทรง
ก็ประทานให้แก่พราหมณ์ที่มาทูลขอไปจนหมดสิ้น
แล้วทั้งสองพระองค์ทรงอุ้มพระโอรสและพระธิดา
ทรงพระดำเนินไปสู่มรรคาเบื้องหน้า